Podkarpackie siwaki z Medyni Głogowskiej

Siwaki zaistniały w mojej świadomości i sercu, dzięki Województwu Podkarpackiemu. Ceramika siwa uznawana jest za jedną z najstarszych i oryginalnych w Polsce. Cieszę się, że miałam okazję zapoznać się z nią właśnie tu, w Medyni Głogowskiej.

Muszę powiedzieć, że dla mnie, jako dla osoby kochającej gotować, to było przeżycie. To przywiązanie emocjonalne, do talerzy, garnków, kubków pojawia się z czasem. Po wielu latach spędzonych nad przyrządzaniem dań patrzę na garnek – i wiem, co w nim ugotuję. Nie musi być perfekcyjnie wypolerowany na taśmie produkcyjnej. Każdy jest unikalny, w każdym widać pracę rąk, które go uformowały, nadały kształt, udekorowały i puściły w świat.  Gdzieś w podświadomości czuję zapach przypraw, łączę składniki i czekam na rezultat.

Siwaki

Siwaki – to naczynia z gliny, użytkowe lub dekoracyjne, w kolorze, szarym, srebrnoszarym lub czarnym.

Jeszcze na początku XX wieku najwięcej było naczyń typowo użytkowych. Teraz przedmioty tworzone według tradycyjnych metod z XVIII wieku stały się modne – i zostały elementem dekoracyjnym współczesnych wnętrz.

Zagroda garncarska w Medyni Głogowskiej

Medynia Głogowska, razem z Medynią Łańcucką, Zalesiem i Pogwizdowem, tworzyła niegdyś bardzo prężny ośrodek garncarski. Tu mieszkańcy wszystkich pobliskich miejscowości i wsi zaopatrywali się w naczynia użytkowe z ceramiki siwej i czerwonej. Teraz mistrzów pielęgnujących tradycje w regionie jest coraz mniej, a siwaki można oglądać w ich warsztatach albo centrach kultury regionalnej.

Zagroda garncarska w Medyni Głogowskiej rozłożyła mnie na łopatki w trzy sekundy – widokiem półek zastawionych naczyniami w kolorze siwym, czarnym i czerwonym.

Natychmiastowo chciałam zakupić całą zastawę stołową z ceramiki czerwonej. Kiedyś to zrobię – nie mówcie Michałowi. Herbata lipowa w takim kubku smakowała wyjątkowo dobrze. Zamarłam na dłuższą chwilę przed półką z siwakami – garnkami, widząc oczyma duszy bulgoczące potrawy w piekarniku. Rzecz jasna, potrzebowałam (-uję nadal) je wszystkie.

Nadal nie wiem, jakim cudem kupiłam tylko jeden. Do teraz żałuję, że nie dokupiłam jeszcze większego, w innym kształcie, do zadań wszelakich – do towarzystwa dla tadżina, którego przywieźliśmy aż z Maroka.

Miałam okazję zobaczyć, podczas warsztatów, jak powstają siwaki.

Kulka gliny w rękach garncarza rozgrzewa się i zaczyna się powoli słuchać, poddawać się i tworzyć jedność z rękami. Wydaje się, że ręce się nie ruszają, tylko tworzą ochronną obręcz dla gliny, która przyjmuje kształt samoistnie.

Wzorek dekoracyjny biegnie wzdłuż naczynia.

Jeszcze chwila – i kolejny garnek będzie gotów do wypalenia. Co jest bardzo istotne – w tradycyjnym piecu, palonym drewnem, bez dostępu powietrza.

Dlaczego siwaki powinny pojawić się w kuchni każdego amatora gotowania?

Dlaczego tak nierówno oddycham na widok siwaków? I naczyń ceramicznych w ogóle?

Moje pierwsze doświadczenia (i wspomnienia) z gotowaniem w naczyniach ceramicznych sięgają jeszcze dzieciństwa. W Rosji jest bardzo popularne danie – żarkoje. Jest to mięso gotowane w sosie własnym z warzywami, grzybami, ziemniakami. Naczynie ceramiczne zalepiane jest od góry ciastem albo serem i na dłuższą chwilę idzie do pieca (albo do piekarnika w domu). Teraz wyobraźcie sobie, jak to smakuje.

Maroko przyniosło nowe doznania – tadżiny, od rana załadowane składnikami, postawione na tlących się węglach, były na tyle uzależniające, że przywieźliśmy jeden do Polski. Nawet ta marna podróba w postaci gotowania na kuchence na gazie daje radę.

Siwaki pozwalają nie tylko gotować tradycyjnie oraz zdrowo. Spróbowałam – i przepadłam.

Każdemu daniu nadają głębszy smak, oddając cząsteczkę siebie. Ostatnio gotowana zapiekanka „czas wyczyścić lodówkę” w naszym siwaku posłużyła impulsem do napisania tego postu. Bo była czymś więcej niż zwykłą zapiekanką z przyprawami w stylu włoskim.

***

Zagroda znajduje się na szlaku garncarskim Województwa Podkarpackiego, który łączy wszystkie miejsca, związane z tym rzemiosłem w regionie. Odbywa się tu też sporo warsztatów – i można samemu popróbować swoich sił, lepiąc własny garnek i odtwarzając na nim tradycyjny wzór.

Karczma U Garncarzy

Wiadomo, jak są garnki – musi być i gotowanie. Karczma serwuje tradycyjną kuchnię polską, w tym regionalną podkarpacką, o której już wam opowiadałam wcześniej.

Uczciwie przyznam, że nie zatrzęsła mną całkowicie, tak jak zdarzyło się to w innych karczmach i restauracjach na Podkarpackim Szlaku Kulinarnym. Nadal pamiętam jednak herbatę lipową, o której wspominam non stop, przy każdej okazji, proziaki, które kocham całym sercem i żołądkiem, zupę oraz racuchy, dla których znalazłabym miejsce, nawet gdybym zjadła dwa obiady na raz.

Karczma U Garncarzy

37-127 Medynia Głogowska 382 a

Zagroda Garncarska

DW881, 37-126 Medynia Głogowska

Wersja do druku