Śląskie Smaki

Moje pierwsze skojarzenia na hasło “Śląskie Smaki” były oczywiste – kluski śląskie. Tyle. Których na dodatek nigdy nie jadłam. Jakoś nie było okazji, a gdy nawet się zdarzyła, to i tak zamawiałam coś innego. 

Tak samo, od razu po przyjeździe do Katowic udaliśmy się do typowo śląskiej restauracji – Hurry Curry. To miejsce znamy jeszcze z wcześniejszych lat – z festiwalu Off (tak na marginesie chyba najlepsze festiwalowe jedzenie, które jadłam ever). Bardzo smaczna kuchnia indyjska, na dodatek w tak bardzo – marketingowo się wypowiem – atrakcyjnych cenach w porównaniu z Warszawą. Na tyle smaczna, że musieliśmy walczyć o talerze z innymi smakoszami śląskimi ;)

Znajomość z kuchnią śląską zaczęliśmy faktycznie od klusek śląskich. A właściwie od robienia klusek śląskich

– pod czujnym okiem Kreatora Smaku, który wraz z 35 innymi najlepszymi kucharzami Polski tworzy Akademię Kulinarną.

Było to dla mnie danie flagowe Śląskiego (IMO!). Myślę, że nie tylko dla mnie. Województwo znane jest z dobrej kuchni, ale z wymienieniem dań typowych dla regionu, myślę, byłoby już znacznie trudniej.

Kluski okazały się mega proste do zrobienia – jeśli uda mi się zrobić w domu równie smaczne, będzie przepis!

Nie ominęła nas dyskusja o dziurkach. Mają być w końcu czy nie? Wychodzi na to, że kwestia subiektywnie dobrowolna. Wszak jednak dziurka pozwala na zatrzymanie sosiku – i wtedy wiadomo, są o niebo lepsze w smaku.

Zgłębianie kuchni śląskiej rodziło zachwyt za zachwytem. Cóż, trudno się dziwić – bowiem kuchnia śląska jest jedną wielką mieszanką kuchni polskiej z czeską, austriacką, niemiecką i żydowską. Ciężka bo ciężka, ale każdy znajdzie tu dla siebie coś pysznego.

Co więcej, powstał szlak kulinarny Śląskie Smaki dzięki staraniom Śląskiej Organizacji Turystycznej, znacznie ułatwiający poznanie tej kuchni w trakcie podróży po Śląskim. Na szlaku znajduje się obecnie 29 restauracji proponujących typowo śląskie potrawy oraz potrawy kuchni jurajskiej, beskidzkiej i zagłębiowskiej. Wszystkie potrawy certyfikowane, restauracje oznaczone – macie gwarancję, że danie tu przygotowane będzie na podstawie sprawdzonych regionalnych przepisów. Każda restauracja ze szlaku bierze udział w konkursie – zbierając pieczątki do książeczki, dostępnej w każdej restauracji, można już za 7 pieczątek otrzymać upominek.

Co zjeść – potrawy śląskie

Zupy

• Żurek (przepraszam, żur!)

Gdybym była poetką, pewnie napisałabym odę do żurku, albo chociażby wiersz. Jadłam 2 razy dzieło rąk Michała Bałazego i Sebastiana Humskiego. Pokochałam tę zupę na nowo: robiony na domowym zakwasie, smakuje rewelacyjnie.

• Kwaśnica – jak sama nazwa wskazuje, z kapustą kiszoną.

• Wodzionka – zupa na chlebie i wrzątku
• Zupa dyniowa – pyszna, pożywna (brakowało mi imbiru, chili i kardamonu z mlekiem kokosowym – ale to tylko kwestia przyzwyczajeń kulinarnych)

• Zupa ziemniaczana
• Chrzanica
• Rosół (jaka kuchnia bez rosołu!)
• Siemieniotka, bryja, moczka – zupy przyrządzane na Boże Narodzenie

Dania główne

• Rolada (bezsprzeczne pierwsze miejsce) – właśnie z kluskami śląskimi i kapustą modrą w zestawie, w przeciwieństwie do zrazów, wyłącznie z wołowiny, choć zdarza się również z królika

• Pierogi z bryndzą (to była miłość od pierwszego gryza) – z zasmażaną cebulką i śmietaną. Gdyby inni nie patrzyli tak srogo, zjadłabym całą patelnię (well, właściwie prawie ją zjadłam nie przejmując się czy patrzyli czy nie)

• Karminadle – kotlety mielone
• Mięsa pieczone – dziczyzna, żeberka, golonka, gęsina, kaczka (zjadłam najlepszą chyba w swoim życiu kaczkę tutaj – w Zajezdzie Hetman)

• Krupniok – nic innego jak kaszanka

Tak na marginesie opowiem wam swoją historię o moim związku z kaszanką. Mnóstwo lat temu stołówka akademiku, w którym przebywaliśmy nasz pierwszy miesiąc w Polsce zaserwowała nam kaszankę. Tak naprawdę nikt nam jej nie serwował, ona na nas czekała na talerzach w pustej sali. Z daleka czarne kupki wołały i wabiły. Jak w hollywódzkich kreskówkach, nadzialiśmy się na siebie na progu stołówki i zamarliśmy w oniemieniu. Nikt do stołów nie podszedł – kaszanka została na talerzach, a my głodni na cały wieczór. Od tego czasu wiele się zmieniło. Znajomi przełamali opór – podsmażając kaszankę z cebulką i przyprawami i wmuszając pierwszą łyżkę. Kolejne same poszły. Od tego czasu przygotowuję ją sama i jest obecna regularnie w naszym menu.

• Babka ziemniaczana
• Gałuszki, buchty – kluski, pampuchy do mięsnych sosów. Co ciekawe gałuszki uważane są też za danie kuchni ukraińskiej
• Żymlok – kiełbasa podrobowa, nazwa której pochodzi od bułki, która wchodzi w skład kiełbasy
• Hekele – potrawa ze śledzia z jajkiem, ogórkiem kiszonym, cebulą i musztardą (brzmi yummy! do zrobienia i w notesik)
• Hauskyjza – ser smażony, z tym że ser twarogowy, najlepiej domowy

Desery

• Szpajza – deser z jajek z żelatyną z różnymi dodatkami
• Ajerkuchy albo racuchy z jabłkami (jakie to dobre! też mój “pierwszy raz”)

• Babka piaskowa
• Makówki
• Kopa ornontowicka – tzw. deser tylko dla dorosłych, z owocami, bitą smietaną i alkoholem
• Kołocz z serem – wariacja na temat sernika
• Krepel – pączki
• Oblaty – wafle, o smaku tradycyjnym i waniliowym (teraz dostępne są różne)

• Jabłko pieczone

Na osobną uwagę zasługuje tatarczuch – chlebek z mąki gryczanej, który możecie kupić tylko w Żarkach.

Dostępny jest 2 razy w tygodniu na targu od pani Jadwigi Plesińskiej (lepszych nie ma!). Jak zobaczyłam po raz pierwszy, pomyślałam sobie w duchu – o really? Po czym wziełam kromkę, i kolejne trzy bo nie mogłam przestać. Lekko słodkawy, może służyć jako deser sam w sobie. Jeszcze lepszy z masełkiem albo dżemem.

Podczas weekendu udało się odwiedzić trzy restauracje ze szlaku: Rogata, Styl 70 i Zajazd Hetman. Trzy różne style: karczma, restauracja nawiązująca wystrojem do lat 70-ych i zajazd z prawdziwego zdarzenia. W każdej z nich – bardzo dobre jedzenie, przystępne ceny, potrawy śląskie i standardowe.

Karczma podarowała mojemu podniebieniu pierogi z bryndzą (luv), obłędne pasztety,

pieczone mięsa z sosami (ten miodowo-musztardowy będę próbowała odtworzyć) oraz racuchy. Jedząc racuchy odkryłam w sobie ukryte moce i dodatkowy żołądek na desery.

Styl 70 Hotel ugościł pieczonym boczkiem (kolejne zaskoczenie!),

zupą dyniową, sztandarową roladą z kluskami śląskimi i kapustą modrą. Deser był poza menu śląskim – krem czekoladowy (bums – kolejny deserowy żołądek).

Zajazd Hetman przygotował marynowaną pierś przepiórki,

żurek na maślance (będzie robione!), kaczkę – najlepszą którą jadłam w swoim życiu oraz jabłko pieczone z żurawiną i sosem waniliowym.

Nie wiem jak wy – ja na samo wspomnienie jestem znowu głodna.

Do Karczmy Rogatej i Zajazdu Hetman chętnie powrócę. Nie raz, nie dwa, lecz za każdym razem jak będziemy w tych okolicach.

Słowa uznania należą się szefowi kuchni Zajazdu – Sebastianowi Humskiemu. Właściwie swoją osobą złamał nasz stereotyp o zajazdach, które omijaliśmy szerokim łukiem będąc w drodze. Pasja do gotowania, ogromna wiedza, chęć dzielenia się nią (rozmawiając o składnikach i sposobach gotowania, mocno opóźniliśmy wyjazd) oraz dbałość o jakość produktów (wszystkie możliwe przywożone z pobliskich wsi albo – tak jak w przypadku gęsi – hodowane we własnym zakresie na podwórku). Jak się okazuje, takich jak my – chętnych na degustację – w okolicach jest więcej. Stali klienci, którzy co tydzień przyjeżdżają na obiad albo na specjalne weekendowe menu, układane według sezonów oraz dostępnych produktów. W tym momencie tak lekko żałuję, że nie mieszkam tam w okolicach. Też przyjeżdżałabym co tydzień na obiad.

Na koniec podrzucam link do aplikacji Śląskie Smaki – na pewno się przyda! Jest bardzo łatwa w obsłudze i przydatna (więcej szczegółów wkrótce – jak zawsze w cyklu z aplikacjami).

Wersja do druku